Хэвлэлийн мэдээ: Сонгуулийн автоматжуулсан системийг сонгуульд бэлтгэх үйл явцад хийж буй мониторингийн явц

Шударга сонгуулийн төлөө иргэний нийгмийн сүлжээний гишүүн МИДАС ТББ нь 2012 оноос эхлэн сонгуульд санал тоолох автоматжуулсан системийг нэвтрүүлснээс хойш УИХ-ын болон Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хөндлөнгийн хяналт, мониторинг хийж ажиллаж ирсэн. Энэхүү хугацаанд автоматжуулсан системийн найдвартай ажиллагааг сайжруулах чиглэлээр зөвлөмж гарган мониторингийн тайландаа тусгаж ирсэн ба тэдгээрийн ихэнхийг СЕХ хүлээн авч дараа дараагийн сонгуулийн бэлтгэл ажилдаа хэрэгжүүлж ирлээ.

Ээлжит сонгууль бүрээр улс төрчдийн зүгээс сонгуулийн санал тоолох төхөөрөмжтэй холбоотой хардлага, үндэслэл нь тодорхойгүй сонгогчдыг төөрөгдүүлсэн мэдээлэл гаргах хандлага ажиглагддаг. Тухайлбал, сүүлийн үед сонгуулийн үр дүнг серверт дамжуулахад замаас нь хакерддаг, санал тоолох өөр төхөөрөмж оруулж ирж ашиглаж болно гэсэн мэдээлэл түгээд байгаа билээ.

Энэ дашрамд дурдахад өнгөрсөн сонгуулиар хяналтын буюу техникийн тооллогыг нийт санал хураах байрны 50% хүртэл хувьд нь хийсэн боловч саналын тоо зөрсөн тохиолдол гараагүйг онцлох нь зүйтэй.

Энэ удаагийн хөндлөнгийн мониторинг хийхдээ бид илүү тэмдэглэгээтэй саналын хуудсыг төхөөрөмж уншихгүй болсон програмын нэмэгдэл өөрчлөлттэй уялдуулан тестийн тавил боловсруулсан бөгөөд логик, нягт нямбай байдлын тест хийсэн.  Энэхүү тестийн дүн нь хүлээлэгдэж байсан үр дүнтэйгээ тохирсон болно.

Тестэд нэр дэвшигчдийг дангаар нь уншуулах, хоосон саналын хуудас уншуулах, холимог хэлбэрээр уншуулах ЗӨВ хувилбарууд болон илүү тэмдэглээтэй саналын хуудас уншуулах, өөр тойргийн саналын хуудас уншуулах, гадаад оршин суугаа иргэдэд зориулсан саналын хуудас уншуулах, хүчингүй болгосон саналын хуудас уншуулах БУРУУ хувилбаруудыг тус тус Өвөрхангай, Архангай аймагт зориулан бэлтгэсэн машинуудаас санамсаргүй байдлаар сонгож зэрэг тест хийсэн.

Мөн төхөөрөмжийг зөвхөн зайнд залгаж ажиллуулах, машины цаг хугацааг өөрчилж уншуулах, хэвлэсэн билл дээрх мэдээллийн ойлгомжтой байдлыг шалгах, үр дүнгийн билл хэвлэсний дараа модем холбож үр дүнг дамжуулах, хоёр CF буюу компакт дискэнд мэдээллүүдийг хооронд нь жиших, CF дискнээс зурган файлыг СД рүү бичих зэрэг туршилтыг хийж шалгахад алдаа илрээгүй болно.

Цаашид сонгогчдын боловсролыг нэмэгдүүлэхэд анхаарч санал тоолох машины талаарх буруу ташаа ойлголтыг залруулах шаардлагатай байна.

С. Энхжаргал

МИДАС ТББ-ын Гүйцэтгэх захирал. Утас 88119385, 99129385