Сонгуульд хариуцлагатай хандахын учир

1. СЕХ-ны www.burtgel.mn. веб хуудаснаас шалгаж болно.
   СЕХ-ны вэб хуудсыг нээхэд энд үзүүлсэн байгаа шиг харилцах цонх гарч ирнэ. Тэнд Та өөрийн регистрийн дугаар, нэрээ бичээд Нэвтрэх гэсэн товч дээр дараарай. Хэрэв сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэн бол таны талаар товч мэдээлэл дэлгэцэн дээр гарч ирнэ. Хэрэв бүртгэгдээгүй юмуу давхар бүртгэгдсэн бол хаана хэнд хандаж засаж залруулах тухай заавар гарч ирнэ.
    
2. Хэрэв та Интернэтээс шалгах боломжгүй бол сонгуулийн хэсгийн хороон дээрээ очоод бүртгэлээ шалгаж болно.

Ийнхүү шалгахдаа:

• Эцэг /эх/ -ийн нэр
• Өөрийн нэр
• Өөрийн оршин суугаа газрын хаяг
• Иргэний үнэмлэхний дугаар
• Регистрийн дугаар тус бүрийг зөв бичигдсэн эсэхийг нягтлаарай!

Хэрэв Таныг нэрийн жагсаалтанд бүртгээгүй юмуу буруу бүртгэсэн байвал Та тухайн хэсгийн хороонд гомдол гаргах эрхтэй.

• Хэсгийн хороо таны гомдлыг хүлээн авснаас хойш ажлын гурван өдрийн дотор шийдвэр гаргаж Танд хариу мэдэгдэх ёстой.
• Хэрэв санал авах өдрөөс өмнөх гурван өдрийн дотор гомдол гаргавал тэр даруй шийдвэр гаргаж Танд мэдэгдэх ёстой.

Хэрэв Та хаа нэгтээ шинээр шилжин суурьшсан, хуучин хаягаа солиогүй атлаа өөр газар бүртгүүлсэн бол сонгогчдын нэрийн жагсаалтад зөвхөн нэг л хаягаар бүртгүүлэх ёстойг санаж залруулаарай.

Нүүгээд явчихсан хөрш, эсвэл нас барсан хүнийг сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэсэн байх вий гэдгийг та хэсгийн хороон дээр очихдоо давхар анзаарахад гэмгүй шүү. Огт байхгүй хүний нэрийг зохиомлоор бүртгэн сонгуулийн булхай хийж Таны өгсөн саналын үнэ цэнийг алдагдуулах явдал өмнөх сонгуулиар гарч байсан удаатай гэдгийг бүү мартаарай.

Хэсгийн хороо сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэн сонгогчид сонгогчийн үнэмлэх олгоно. Сонгогчийн үнэмлэх бол Иргэн таны сонгогчдын нэрийн жагсаалтанд бүртгэгдсэн болон улмаар санал өгсөнийг тань гэрчлэх чухал баримт бичиг юм.

Сонгогчийн үнэмлэхээ авахдаа:

• Та сонгогчийн үнэмлэх авсан бүртгэлд гарын үсгээ зурж баталгаажуулах ёстой.
• Таны үнэмлэхийг хэсгийн хорооны дарга, нарийн бичгийн дарга гарын үсэг зурж, тэмдэг дарж баталгаажуулсан эсэхийг шалгаж үзээрэй.
• Үнэмлэх үнэн зөв бичигдсэн эсэхийг шалгаарай. Тухайлбал:
  - сонгогчийн эцэг/эх/-ийн нэр
  - нэр
  - төрсөн он, сар, өдөр
  - нас
  - иргэний үнэмлэхийн дугаар
  - регистрийн дугаар
  - оршин суугаа газрын хаяг зэрэг нь сонгогчийн үнэмлэхэнд ямар ч зөрүүгүй тэмдэглэгдсэн байх ёстой.

Буруу зөрүү бичигдсэн юм байвал бушуу хэлж засуулаарай. Хэн нэгний гаргасан яльгүй алдаанаас болоод сонгуулийн өдөр саналаа өгч чадахгүйд хүрэх вий.

Та сонгогчийн үнэмлэх хүлээн авснаас хойш

• албан томилолтоор
• өвчний учир

сонгуулийн өөр тойрог, хэсэгт шилжих бол хэсгийн хороо Таныг нэрийн жагсаалтаас хасаж, сонгогчийн үнэмлэхний шилжүүлэг гэсэн хэсэгт очих газарт нь хаягласан шилжүүлэг бичиж өгнө.

• өргөдлөө хэсгийн хороонд өгнө.
• шилжүүлгээ сонгогчийн үнэмлэхэнд тэмдэглүүлнэ.
• очсон газраа сонгогчийн үнэмлэх, иргэний үнэмлэхээ үзүүлнэ.
• шилжин очсон газрынхаа сонгогчдын нэрийн (“нэмэлт”) жагсаалтад бүртгүүлнэ.

Таны шилжиж очсон хэсгийн хороо сонгогчийн үнэмлэх тань хууль ёсны бол цааргалалгүй бүртгэн авах үүрэгтэй.

Хэсгийн хороо саналын хуудсыг нэгэнт хүлээн авсан тул шилжүүлэг өгөхгүй.

Энэ тохиолдолд Та битүүмжилсэн дугтуйнд саналаа урьдчилан өгнө.

Үүнд:

• Таны саналыг лацдан тусгай хайрцагт хадгална.
• Урьдчилан санал өгөх тохиолдолд хэсгийн хорооны намын бус төлөөлөлтэй хоёроос доошгүй гишүүн байлцаж энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж гарын үсэг зурна.
• Хэсгийн хороо сонгогчийн битүүмжлэн хадгалуулсан саналын нууцыг чандлан хадгална.
• Саналын хуудсыг дугтуйд битүүмжлэн тусгай хайрцагт хадгалж, санал авах ажиллагааны нээлтийн үед нууцлалыг алдагдуулахгүйгээр дугтуйг задалж саналын хайрцагт хийнэ.

Олон нэр дэвшигчээс хэнд нь итгэн саналаа өгөх талаар тухай Таны шийдвэрт, сонгуулийн кампанит ажлын үеэр хүлээж авах мэдээлэл чухал ач холбогдолтой.Сонгогч Та нэр дэвшигчдийн мөрийн хөтөлбөр, тарааж буй бусад мэдээ материалыг анхааралтай уншин харьцуулж, хурал уулзалтад очихдоо нэр дэвшигчээс тодруулах зүйлээ асуун, ул суурьтай хандаж сонголтоо хийгээрэй.

Сонгуулийн кампанит ажлын үеэр
Саадтай байсан замыг чинь засаж өглөө.
Орцны үүд тохижууллаа.
Хүүхдийн тоглоомын талбай бэлэглэлээ гэх мэт хот тохижуулахын, халамжийн байгууллагын, дүүрэг, хорооны засаг даргын ажлыг өмнөөс нь хийх нэр дэвшигчийн тоо олширдог.

Уг нь сонгуулийн кампани нь иргэн танд сонголтоо зөв хийхэд шаардлагатай мэдээллийг хүргэх аян юм шүү дээ.

Таны саналын төлөө улс төрийн нам, эвсэл, нэр дэвшигчид уралдан өрсөлдөж, үүний тулд ил, далд янз бүрийн хэлбэрээр сурталчилгаа явуулж буй энэ үед өөр хоорондоо адилгүй олон төрлийн сувгаар тасралтгүй цуврах мэдээллээс хэрэгтэйгээ авч, хэрэггүйг нь гээж зөв шийдвэр гаргах нь тийм ч амар ажил биш билээ.

ХУУЛЬ ЗӨРЧСӨН ДАЛД, ТЭНЦВЭРГҮЙ СУРТАЛЧИЛГААНД БҮҮ АВТ!

Хууль ёсны дагуу явуулж буй сурталчилгаа бол хэний захиалгаар, хэн явуулж байгаа нь ил тод, ойлгомжтой байдаг. Үүний эсрэг тохиолдолд далд сурталчилгаа болно.Далд сурталчилгаа нь

• Олон түмнийг төөрөгдүүлэхэд чиглэсэн
• Эрх мэдлийн төлөө шударга бус арга хэрэглэсэн үйлдэл байдаг учир авилгын шинжтэй.

КАМПАНИТ АЖЛЫН САНХҮҮЖИЛТ ХААНААС ЭХТЭЙГ ХЯНАЖ БАЙХ НЬ ЧУХАЛ!

Сонгуулийн сурталчилгаанд төрийн унаа, төрийн албан хаагчдыг дайчлах хориотой.

Түүнчлэн нэр дэвшигчдээс бидний төлөө саналаа өгвөл төчнөөн мөнгө төгрөг өгнө, ийм тийм албан тушаал, ажил сургуульд оруулна, гадаадад явуулна гэх мэт амлалт өгөх явдал гардаг.

Сонгуульд оролцогч улс төрийн нам, эвсэл, нэр дэвшигч аль нэгэн байгууллага, хувь хүмүүсээс их хэмжээний мөнгө авч сонгуулийн кампанит ажилдаа хэрэглэснийхээ хариуг төрийн эрхэнд гарсныхаа дараа Та бидний татварт төлсөн мөнгөнөөс эргүүлж барихгүй гэх баталгаа үгүй гэдгийг хатуу санан мөнгө хөрөнгө харамгүй цацан, хэт ихийг амлах нэр дэвшигчдэд болгоомжтой хандах нь зүйтэй.

Эхлэх хугацаа: Нам, эвсэл, нэр дэвшигчийн сонгуулийн сурталчилгаа нь нэр дэвшигч бүртгүүлж, үнэмлэх авсан өдрөөс эхэлнэ.

Дуусах хугацаа: Санал авах өдрөөс 24 цагийн өмнө буюу 2008 оны 6 дугаар сарын 28-ны өдрийн 00 цагаас өмнө дуусна.

• Үдшийн 23 цагаас өглөөний 10.00 цаг хүртэл чанга яригч ашиглахыг хориглодог.
• Сонгуулийн сурталчилгааг санал авах өдрөөс 24 цагийн өмнө буюу санал авах өдрийн өмнөх өдрийн 00 цагаас хойш явуулж болохгүй.
• Санал авах өдөр хүртэл 7 хоног үлдсэн байвал санал асуулга, судалгаа явуулах, дүнг нийтлэх, тараахыг хориглодог. Түүнчлэн
• Бараа, эд юмс үнэгүй тараах;
• Хөнгөлөлттэй үнээр худалдах;
• Төлбөргүй буюу хөнгөлөлттэй үнээр элдэв төрлийн үйлчилгээ үзүүлэх;
• Хүлээн авалт, дайллага цайллага хийх;
• Спортын уралдаан тэмцээн, баяр наадам, урлагийн тоглолт зэргийг зохион байгуулах нь хориотой тул Та иймэрхүү төрлийн хууль бус хориотой сурталчилгаанд автуузай!

Түүнчлэн сонгуулийн сурталчилгаанд аливаа шашны сургаал, жаяг дэгийн дагуу үйлддэг хурал хуруулах, сан тавиулах, даллага авахуулах, тахилга, мөргөл үйлдүүлэх, овоо тахих гэх мэт үйл ажиллагааг зохион байгуулах, түүнд оролцох, ийм арга хэмжээг санхүүжүүлэх, шашны эд өглөгийн зүйл, хэрэгсэл тараах зэргийг хориглодог!

Хаана санал өгөх вэ? Хэсгийн хорооноос зарласан санал авах байранд

Хэзээ, өгөх вэ? 07.00- 22.00 цагийн хооронд

Санал өгөх үйл явц:

• Та өөрийн биеэр санал авах авах байранд очиж, хэсгийн хорооны гишүүнд иргэний болон сонгогчийн үнэмлэхээ үзүүлнэ.
• Хэсгийн хорооны гишүүн иргэний ба сонгогчийн үнэмлэх тус бүрийг нэрийн жагсаалттай тулгаж саналын хуудас олгоно.
• Та саналын хуудас авсныгаа гэрчилж нэрийн жагсаалтын хүснэгтэд өөрийн нэрийн ард гарын үсгээ зурна.
• Саналын хуудсанд бичигдсэн нэр дэвшигчдийн дотроос өөрийн сонгохыг хүсэж байгаа, тухайн тойрогт ноогдсон мандатын тоотой тэнцэх нэр дэвшигчдийн эцэг /эх/-ийн нэр, нэрийн өмнөх дугаарыг дугуйлж, саналын хуудсыг хайрцагт хийнэ.
• Таныг санал хураах байрнаас гарч явахын өмнө сонгогчийн үнэмлэх дээр саналаа өгсөн огноо, цагийг бичиж тэмдэглэнэ.

Санал өгөх үеэр бүхээгт өөр хэн ч ойртох, шагайх, таны сонголтод нөлөөлөх гэж оролдох ёсгүй. Шаардлагатай үед итгэмжилсэн төлөөлөгч нь тухайн сонгогчтой хамт байлцаж болох ч тэрээр саналын нууцыг задруулахгүй байх үүрэгтэй.

• Саналаа тэмдэглэхийн өмнө саналын хуудас батлагдсан загварынх мөн эсэх, гарын үсэг, тэмдэг байгаа эсэхийг шалгаарай. Сэжиг илэрвэл хэсгийн хороо хийгээд ажиглагчид тэр дор нь мэдэгдэх ёстой.
• Саналын хуудсан дээр тэмдэглэгээ хийхийн өмнө саналаа хэн хэнд өгөхөө дахин нягталж мандатын тооноос хэтрүүлэхгүйгээр зөв дугуйлаарай. Тэнд тавьсан балнаас өөр үзэг, харандаа хэрэглэж болохгүй !
• Томсгосон тойрогт 2-4 гишүүн сонгох тул мандатын тоог заавал мэдсэн байх хэрэгтэй. Харин таны санал өгчихөөр нэр дэвшигч байхгүй гэж үзвэл “мандатын тоог гүйцээх” албагүй.

• Бие эрхтний согог
• Эрүүл мэндийн байдал
• Бичиг үсгийн мэдлэггүйгээс болж саналаа өөрөө тэмдэглэх чадваргүй сонгогч сонгуулийн насны сонгуулийн эрх бүхий итгэмжилсэн хүнийхээ тусламжтайгаар саналаа өгнө.

Танд туслах хүн:

• нам, эвслийн сонгуулийн ажилтан
• ухуулагч
• нэр дэвшигчийн шадар туслагч
• ажиглагч
• сонгуулийн хорооны гишүүн ажилтан байж болохгүй.

Саналын хуудсаа хайрцагт хийлгүйгээр энэ тухайгаа хэсгийн хороонд мэдэгдэж алдаатай хуудсыг шалгуулан хураалгаж дахин нэг удаа саналын хуудас авч санал өгнө. Хоёр дахиа алдвал дахин хуудас өгөхгүй гэдгийг санаж хянамгай хандаарай.

• Зөөврийн битүүмжилсэн хайрцгаар санал өгөх хүсэлтээ санал авах өдрөөс таваас доошгүй хоногийн өмнө хэсгийн хороонд бичгээр гаргана.
• Хэсгийн хороо ийм шалтгаантай сонгогчийн хүсэлтийг хуралдаанаараа хэлэлцэн зөвшөөрвөөс нэрийн жагсаалтыг тусад нь үйлдэж санал авах хуваарь, явах чиглэлийг тогтоож гишүүдийг томилно.
• Зөөврийн хайрцгаар сонгогчийн саналыг, тухайн хэсгийн хорооны хоёроос доошгүй гишүүн оршин суугаа газрынх нь хаягаар очиж авна. Тэр гишүүд нь өөр өөр нам, эвслийнх байна. Ажиглагч нар хамт явж болно.

Саналаа өгчихөөд Та сонгууль дууслаа гэж санаа амарч болохгүй. Ирэх дөрвөн жилийн хугацаанд Таны итгэлийг хүлээн сонгогдсон төлөөлөгч улс орныхоо төлөө юу хийж, хэрхэн ажиллаж буйг хянаарай. Ингэж чадаж гэмээ нь иргэн Та төрийнхөө эзэн байх ардчиллын зарчим бодит утгаараа хэрэгжих болно.