Саналын хуудас хэсгийн хороодод хэдэн хувь илүү очиж байна вэ

“УИХ-ын сонгуулийн саналын хуудсыг хэвлүүлэх, хүргүүлэх, хамгаалах журам”-д зааснаар саналын хуудасны тоог тойрог тус бүрээр нэрийн жагсаалтад бичигдсэн сонгогчдын тоог үндэслэн СЕХ батлах бөгөөд ингэхдээ сонгогчдын шилжилт хөдөлгөөн, саналын хуудаст буруу тэмдэглэл хийж солиулах зэргийг тооцож, 10 хувийн нөөцтэй байхаар тогтоох ёстой.

Мониторинг хийсэн 10 хэсгийн хороодод очсон саналын хуудасны тооноос харахад, нөөц саналын хуудас 3-16 %-иар илүү хуваарилагдсан байна. Саналын хуудсыг нэгэнт 10% илүү хэвлэж байгаа учраас 10% илүү хуваарилах норм гэж тооцож болох юм. Гэхдээ тойргийн хороод дээр саналын хуудсыг хэсгүүдэд хэрхэн хуваарилах тухай шийдэх журамтай учраас ингэж ялгаатай хуваарилах нь тойргийн хороодын эрх мэдлийн асуудал юм.

“УИХ-ын сонгуулийн саналын хуудсыг хэвлүүлэх, хүргүүлэх, хамгаалах журам”-д зааснаар саналын хуудасны тоог тойрог тус бүрээр нэрийн жагсаалтад бичигдсэн сонгогчдын тоог үндэслэн СЕХ батлах бөгөөд ингэхдээ сонгогчдын шилжилт хөдөлгөөн, саналын хуудаст буруу тэмдэглэл хийж солиулах зэргийг тооцож, 10 хувийн нөөцтэй байхаар тогтоох ёстой.

Мониторинг хийсэн 10 хэсгийн хороодод очсон саналын хуудасны тооноос харахад, нөөц саналын хуудас 3-16 %-иар илүү хуваарилагдсан байна. Саналын хуудсыг нэгэнт 10% илүү хэвлэж байгаа учраас 10% илүү хуваарилах норм гэж тооцож болох юм. Гэхдээ тойргийн хороод дээр саналын хуудсыг хэсгүүдэд хэрхэн хуваарилах тухай шийдэх журамтай учраас ингэж ялгаатай хуваарилах нь тойргийн хороодын эрх мэдлийн асуудал юм.

Энэ тохиолдолд, нөөц саналын хуудас тухайн хэсгийн сонгогчдын тооноос 10%-иас хэт илүү хуваарилагдсан тохиолдлууд анхаарал татаж байна. Улаанбаатар хотын захад байрлалтай хэсгүүдэд нөөц илүү хуваарилагдсан байна.

Нөөц саналын хуудас их байх нь саналын хуудсыг хууль бусаар хэрэглэх хүсэл сонирхол, нөхцлийг бий болгодог гэдгийг олон улсын туршлага харуулдаг аж. Иймээс нөөц саналын хуудасны хэмжээг оновчтой тогтооход анхаарал хандуулах хэрэгтэй байдаг байна. Мониторингийн баг эдгээр хэсгийн хороодод сонгуулийн дүн гарсны дараа саналын хуудасны зарцуулалтын талаар хяналт хийж байдлыг танилцуулах юм.

Нөөц саналын хуудас 10 хувиас илүү хэвлэгдсэн үү?

Сонгинохайрхан дүүргийн 26-р тойргийн хороо нь СЕХ-оос 133980 ш саналын хуудас хүлээн авч, хэсгийн хороодод 10 хувийн нэмэгдэлтэйгээр хуваарилж өгсөний дараа 6347 ш саналын хуудас хадгалж үлдсэн юм. Энэ тойрог саналын хуудасны захиалга өгөхдөө сонгогчдын тооноосоо 8 хувиар илүү захиалсан бөгөөд ингэж илүү захиалсан нь сонгогчдийн шилжих хөдөлгөөнийг тооцсон аж. СЕХ-ноос энэ тойрогт уг захиалсан тоон дээр нь 10 хувь нэмж саналын хуудас хуваарилсан бөгөөд ингэснээр уг тойргийн хороо 18 хувийн илүү саналын хуудас хүлээн аваад байна.

Энэ жишээнээс үзэхэд, сонгуулийн тойргийн хорооноос саналын хуудасны захиалгаа илүү өгөх явдал гарч байгаа учраас саналын хуудас 10 хувиас илүү хэвлэгдсэн байх магадлалтай байна.