2008 - "Иргэний Эвсэл"-ийн мөрийн хөтөлбөр

Энэ удаагийн УИХ-ын сонгууль нь жирийн нэг ээлжит сонгууль биш, Монголын нийгмийн хямралыг гэтлэн давах их үйлсийн эхлэл болно гэж бид үзэж байна. Энэхүү түүхэн сорилт нь улс үндэстнээ аврах, Монголд иргэний нийгмийг төлөвшүүлэх,бодит ардчилалыг тогтоох стратегийн зорилгоор тодорхойлогдоно.

“Эх орноо цэвэрлэе! 1-2-3!”
Иргэний Эвслийн УИХ-ын 2008 оны сонгуулийн мөрийн хөтөлбөр

• Хяналттай төр
• Амьжиргаатай өрх
• Эзэнтэй нутгийн төлөө

Энэ удаагийн УИХ-ын сонгууль нь жирийн нэг ээлжит сонгууль биш, Монголын нийгмийн хямралыг гэтлэн давах их үйлсийн эхлэл болно гэж бид үзэж байна. Энэхүү түүхэн сорилт нь улс үндэстнээ аврах, Монголд иргэний нийгмийг төлөвшүүлэх,бодит ардчилалыг тогтоох стратегийн зорилгоор тодорхойлогдоно. Үүний тулд:

• Улс төрийн тогтолцооны өнөөгийн гаж бүтэц, үйл ажиллагаа, арга барил зэргийг бүхэлд нь өөрчлөн шинэчлэх,
• Шилжилтийн үед эрх мэдлийг хахуульдан авсанулс төрийн тодорхой бүлэглэл, бие хүмүүсийн хуйвалдааныг таслан зогсоож, тэдэнтэй хариуцлага тооцох, тэднийг улс төрийн талбараас зайлуулах

хос зорилтыг хэрэгжүүлэх шаардлагатай болж байна.

Өнөөгийн хямралыг өдөөгч гол хүчин зүйл нь төрд шургалж, ард түмнийг луйвардаж ирсэн, үндэсний эрх ашигт ноцтой хохирол учруулагч олигархи бүлэглэлүүд, тэднийг хаацайлагч эрх баригч намууд мөн.

Эдгээр бүлэглэлүүдийн эрх мэдлийн төлөөх бохир тэмцлийн улмаас нийгэм самуурч буйг ард нийтээрээ мэдэх болжээ. Тэд урьдын адил сонгогчдын саналыг худалдан авах, хуурамч хөтөлбөр зарлаж олон түмнийг төөрөгдүүлэх зэрэг хуучин аргаа дахин хэрэглэхээр зэхэж байна. Монголчууд бид тэдэнд дахин хууртвал үндэсний сүйрэлд хүрэх аюултай тулгарна гэдгийг онцлон анхааруулж байна.

Эрх баригчид Монголын ардчиллыг бүрэн ухрааж, илтэд феодалын шинжтэй дарангуйлал тогтоогоод байна.

Улс төрийн энэхүү бурангуй системийг халан өөрчлөх явдал бидний улс төрийн үндсэн бөгөөд гол зорилго мөн.

Хэрэв бид засгийн эрх мэдэлд хүрвэл :

• Үндсэн хууль болон улс төрийн намууд; сонгууль; төрийн удирдлага, санхүүжилт; төрийн албаны зэрэг төрийн тогтолцоог бүрдүүлэгч гол хуулиудыг өөрчилж, ард нийтийн өргөн хэлэлцүүлгийн үндсэн дээр улс төрийн цоо шинэ, щударга, парламентын тогтолцоог хоёр жилийн дотор бий болгоно.
• Энэ хугацаанд Засгийн газрыг салбарын болон ажил мэргэжлийн бүлгүүдийн өргөн, нээлттэй хэлэлцүүлгийн үр дүнд бүрдүүлэн ажиллуулна.

Улс төрийн шинэ тогтолцоог бүрдүүлэх дараагийн алхам бол улс төрийн одоо буй бүх намуудыг тарааж, улс төрийн хүчний дахин хуваарилалтыг гарааны ижил нөхцлөөс эхлэх нь зүйтэй гэж бид үзэж байна. Энэ тохиолдолд бид ч өөрсдөө тарж, тэгш, шударга, ил тод өрсөлдөөнд ороход бэлэн байна.

“ИРГЭНИЙ ЭВСЭЛ”  Монгол дахь иргэний байгууллагууд, хөдөлгөөн, улс төрийн намуудын үзэл санаа, тэмцлийн туршлагыг судалж, монголын нөхцөл байдалд шинжилгээ, дүгнэлт хийсэн олон улсын байгууллага, гадаад, дотоодын эрдэмтдийн оюун сэтгэлгээний ололтод тулгуурлан төр, нийгмийн шинэчлэлийн хөтөлбөрөө боловсруулж ард иргэддээ толилуулж байна.

Бидний хөтөлбөр бол зөвхөн нэг удаагийн сонгуульд зориулагдаагүй бөгөөд Монгол эх орноо аврах, сэргээн хөгжүүлэх, хүчирхэгжүүлэх гэсэн шинжлэх ухааны үндэстэй урт хугацааны стратеги төлөвлөгөө юм.

Бидний зорилго, баримтлах зарчим  

Монголын нийгэм гүнзгий хямралын улмаас гаж, замбараагүйтлийн төлөв байдалд орсон гэж бид үзэж байна. Нийгмийн ийм төлөв байдлаас бид зөвхөн зоригтой, эрс шийдэмгий алхам хийж байж гарч чадна. Иймийн учир бид шүтэн барилдлага, уялдаа бүхий  дараах тулгуур зарчмуудыг баримтлан ажиллах ёстой.

Монгол төрийн нэг гарт нь хуулийн ташуур, нөгөө гарт нь энэрэнгүйн аяга байх ёстой. Монгол бол ядарсан биш, задарсан нийгэм боллоо. Монгол бол гэмгүй биш, гэмт хэрэгжсэн засагтай нийгэм болж байна. Иймээс Монгол Улсад эмх цэгц, дэг журмыг хатуу, туйлбартай аргаар тогтоох шаардлагатай. Монголд шударга ёс, иргэнлэг хуулийн  диктатур тогтоох ёстой гэж бид үзэж байна.

Нөгөө талаас Монголын төр нь өндөр настан, олон хүүхэдтэй эхчүүд, хөгжлийн бэрхшээлтэй болон ядуу зүдүү зэрэг нийгмийн эмзэг бүлгүүдээ хайрлан хамгаалж, энэрэнгүйн гараа харамгүй сунгах ёстой. Төр нь насанд хүрсэн, боловсрол эзэмшсэн, бие эрүүл, хөдөлмөрийн чадвартай хүмүүсийг зүгээр тэжээх бус тэднийг ажлын байр, мэргэжил, орон байртай болгож, амьдралын шударга тэнцүү гарааны нөхцлийг бүрдүүлэх үүрэг хүлээнэ.

Төрийн хатуу, зөөлөн хоёр талыг зохистой хослуулах нь Монгол Улсын төрийн бодлогын гол зарчим байх ёстой.

Нийгмийн тогтвортой байдлыг хангахын тулд зөвхөн эдийн засаг, улс төр төдийгүй үзэл санаа, ёс суртахуун, соёл урлаг, боловсрол, шинжлэх ухаан, спорт, эрүүл мэнд, гэр бүл, аюулгүй байдал, экологи зэрэг нийгэм бүрдүүлэгч үндсэн хүчин зүйлүүдийг цогцоор нь хөгжүүлэх шаардлагатай. Иргэдээ гэмт хэргээс хамгаалж, амьдралын эрүүл, аюулгүй орчныг бүрдүүлэх нь Монгол төрийн эн тэргүүний зорилт мөн.

Бидний уриа

Иргэний Эвсэл УИХ-ын 2008 оны сонгуульд “Эх орноо цэвэрлэе” уриатайгаар орж байна. Эрүүл төр, эрүүл нийгэм, эрүүл байгалийн төлөө тэмцэлд иргэн таны оролцоо хэрэгтэй. Төрийн бохирдол, нийгмийн бохирдол, байгалийн бохирдлыг бид хамтын хүчээр зогсоох цаг боллоо. Цэвэрлэх, цэгцлэх цаг ирлээ. Энэ бол 18 жилийн өмнө Монголд эхэлсэн улс төрийн ардчиллыг улам гүнзгийрүүлж, өнөөгийн нийгэм, экологийн гүн хямралыг гэтлэн давж, улс орондоо эрх зүйт ардчилсан, шударга төрийг цэгцлэн байгуулах, иргэний бодит ардчиллыг тогтоох нийгмийн хөгжлийн дараагийн үе шат юм.

Төрөө иргэний хяналттай, өрх гэр бүрийг амьжиргаатай, иргэдээ нутаг орных нь эзэн болгох Иргэний Эвслийн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөр хэрэгжснээр Монголын төр эрүүлжиж, ард иргэдийн амьдрал сайжирч, байгаль дэлхий экологийн сүйрлийн аюулаас холдох болно гэдэгт бид гүнээ итгэж байна.
{mospagebreak}
1. Хяналттай төр

Иргэний хяналттай төрийн тогтолцоо

Иргэндээ үйлчилдэг төрийн байгууллага. 

Иргэний мэдэх эрх 

Нам, төрийн ажлын зааг

Сонгууль, санал асуулга

• Сонгуулийн хувь тэнцүүлсэн (пропорционал) тогтолцоонд шилжиж, сонгуулийн байгууллагыг улс төрийн намуудын нөлөөллөөс ангижруулна.
• Сум, хорооны түвшний сонгуульд улс төрийн намуудын оролцоог хална. Бүх шатны засаг дарга нарыг иргэд шууд сонгодог болгоно.
• Ард нийтийн санал асуулгын тогтолцоог боловсронгуй болгож нийгмийн бүлгүүдийн санал асуулгын сүлжээг хөгжүүлнэ.

{mospagebreak}
2. Амьжиргаатай өрх

Монголын өрх бүрийг “Хөгжлийн босгоор” алхуулж, Залуучуудад боломж олгож, Ахмадуудад халамж хүргэсэн иргэн төвтэй эдийн засгийн бодлого хэрэгжүүлнэ. Бид “Хөгжлийн босго” буюу монгол өрхийн амьжиргааны доод үзүүлэлтийг:
1. Сарын НЭГ сая төгрөгийн орлого
2. ХОЁР өрөө байр
3. Хүүхэд бүрт ГУРВАН халамж (эрүүл мэнд, боловсрол, цэвэр хүнс)
- гэж томьёолж байна. Энэхүү “Хөгжлийн босго”-ыг нийгмийн болон байгалийн баялгийг шударгаар хуваарилах, авилгалын сүлжээг эвдэх, далд эдийн засгийг ил болгох цогц арга хэмжээг хэрэгжүүлснээр хангах бүрэн  боломжтой. “Хөгжлийн босго1-2-3” зорилтыг хэрэгжүүлэх үндсэн чиглэл:

Хүний хөгжил

Орон сууц

• Ажилтай залуу гэр бүл бүрийг байртай болгох, тэдэнд урьдчилсан төлбөргүй, 30 жилийн хугацаатай, жилийн 6 хувиас хэтрэхгүй хүүтэй зээл олгох тогтолцоог бүрдүүлнэ.
• Хашааны газрыг хувьд бүрэн шилжүүлж иргэдийн хяналт, оролцоотой “Газраа байраар солъё” хөтөлбөрийг хуульчлан хэрэгжүүлнэ.
• Улаанбаатар хотын төвлөрлийг багасгаж, хувийн байшингийн хороолол, дагуул хотхонуудыг үүсгэнэ.    

Бизнес, аж ахуй

Ядуурлын эсрэг

{mospagebreak}
3. Эзэнтэй нутаг

Нутгийн өөрөө удирдах зарчим    

Байгаль орчин, экологи

Уул уурхай, ашигт малтмал

***

Төр, нийгэм, байгаль дэлхийгээ эрүүл, цэвэр байлгаж, төр засаг, нутаг орон, өрх гэрийнхээ жинхэнэ эзэд болж явах нь монголчууд бидний Монголдоо сайхан амьдрах гол зарчим билээ. Эрүүл төр, эрүүл амьдрал, эрүүл нутгийнхаа төлөө хамтдаа зүтгэе. Эх орноо цэвэрлэе, цэгцэлье! 

Монголын Ногоон Нам – Монголын Социал Демократ Нам – Иргэний Хөдөлгөөний Нам